Xây dựng chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc người cao tuổi. Nếu ăn uống đúng cách, họ sẽ có sức khỏe tốt, tinh thần lạc quan. Ngược lại nếu người chăm sóc hoặc chính họ thiếu quan tâm, thì dễ gặp nguy cơ cao mắc bệnh mạn tính, đời sống tâm lý ngày càng bất ổn. Hơn nữa, dinh dưỡng người cao tuổi còn dựa trên nhiều yếu tố ảnh hưởng mà ít ai biết, Y Khoa Blog sẽ giúp bạn giải đáp ngay sau đây.
Mục lục
Yếu tố ảnh hưởng đến dinh dưỡng người cao tuổi:
Ứng với mỗi lứa tuổi, cơ thể dần biến đổi theo những cách khác nhau. Đối với người già, sự khác biệt lại càng rõ rệt. Vì vậy, hiểu rõ những yếu tố ảnh hưởng đến dinh dưỡng người cao tuổi sẽ giúp điều chỉnh hợp lý hơn. Qua đó, phù hợp với sự vận hành của các cơ quan và đảm bảo hấp thu các chất hiệu quả.
Hệ tiêu hóa bước vào giai đoạn suy yếu
Răng yếu/Mất răng nên không nhai kĩ, việc nhào trộn và vận chuyển thức ăn chậm đi vì ruột bị suy giảm, chức năng tiết các dịch tiêu hóa giảm… là những nguyên nhân khiến hệ tiêu hóa người cao tuổi dần yếu đi.
Thực tế, yếu tố ảnh hưởng dinh dưỡng người cao tuổi này không nguy hiểm đến mức tử vong nhưng để nhiều hậu quả khó chịu như: ăn không ngon, đầy hơi, táo bón,…Táo bón rất dễ gây bệnh trĩ, nứt kẽ hậu môn, đau quặn bụng và hơn hết ảnh hưởng tiêu cực tâm lý người cao tuổi. Chính tình trạng căng thẳng sẽ khiến táo bón trở nên trầm trọng hơn. Những yếu tố đó còn ảnh hưởng đến việc hấp thụ các chất dinh dưỡng quan trọng như axit folic, vitamin B6 và vitamin B12.
Vị giác suy giảm, cảm giác chán ăn
Sử dụng các loại thuốc điều trị bệnh mạn tính thường có tác dụng phụ gây khó chịu dạ dày. Từ đó gây nên cảm giác chán ăn, kén ăn,.. Với những người uống thuốc kéo dài, yếu tố ảnh hưởng dinh dưỡng người cao tuổi này diễn ra thường xuyên sẽ dễ suy dinh dưỡng và mắc nhiều bệnh lý đường tiêu hóa khác. Vì vậy, nếu không khắc phục yếu tố này, tổng quan sức khỏe người cao tuổi sẽ sớm suy nhược.
Quá trình trao đổi chất chậm lại
Yếu tố ảnh hưởng dinh dưỡng người cao tuổi này là tất yếu. Bước vào tuổi tác cao hơn, hoạt động các cơ quan chậm lại, hiệu quả trao đổi chất cũng khó được như trước. Cụ thể, tốc độ trao đổi chất sau 60 tuổi giảm 0,7%/năm. Đặc biệt, nếu người già ít vận động thể thao, sự suy giảm trao đổi chất dinh dưỡng ở người già sẽ thể hiện rõ hơn. .Những biểu hiện phổ biến như: khó tiêu, đầy bụng, rối loạn tiêu hóa,..
Xem thêm:
Tâm lý thay đổi
Có lẽ một trong số các bạn từng cảm thấy chán nản, mệt mỏi trước những lần tâm lý thất thường của người cao tuổi. Nhưng nếu thấu hiểu được lý do đằng sau, chắc chắn bạn sẽ không còn chê trách.
Tuổi trẻ sôi nổi bao nhiêu thì sang “xế chiều”, người ta lại càng trầm lắng, suy tư hơn. Đôi khi, niềm vui tuy đơn giản nhưng to lớn với họ chỉ là được kể chuyện, tâm sự cùng con cháu. Chúng ta thì khác, một hai giờ dành cho người già ôi thật dài lê thê…Người trẻ thường mải miết chạy theo điều thú vị rồi cuộc mưu sinh, họ chỉ sợ sau này tiếc nuối tuổi trẻ chứ ít để ý người thân mình đang cô đơn nhường nào.
Bên cạnh đó, càng nhiều bệnh lý, dinh dưỡng người cao tuổi kém đi, họ càng khó khăn trong việc sinh hoạt. Nhớ nhớ quên quên, không tự chủ bình thường khiến họ bất lực. Thêm vài câu nói từ người khác khiến họ càng thêm tự ái, tủi thân.. Có lẽ chúng ta vô tình như thế vì thường đối diện với nhiều áp lực từ cuộc sống. Nhưng hãy nhớ đến người cao tuổi, họ cũng bị ám ảnh hằng ngày về cái chết, về sự vụt tắt của bản thân giữa cuộc đời…
Xây dựng chế độ dinh dưỡng người cao tuổi
Hiểu những yếu tố kể trên sẽ giúp chúng ta xây dựng chế độ dinh dưỡng người cao tuổi phù hợp. Đó là chế độ lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất thiết yếu, giúp ngăn ngừa các vấn đề như táo bón, tim mạch, tiểu đường, cao huyết áp, thừa cholesterol… Đồng thời, giúp người cao tuổi duy trì cân nặng, luôn tràn đầy năng lượng, vui sống tích cực.
Nguyên tắc trong xây dựng chế độ dinh dưỡng dành cho người cao tuổi
- Khẩu phần cân đối, không nên ăn quá no.
- Thức ăn dễ tiêu hóa: dễ nhai, dễ nuốt.
- Ăn đúng giờ, đủ bữa chính và nên xen kẽ các bữa phụ mỗi ngày.
- Có kế hoạch theo dõi và đánh giá thực đơn.
- Theo dõi sức khỏe, cân nặng, vòng eo, tỉ lệ mỡ.
Nhu cầu năng lượng ở người cao tuổi
Có thể bạn chưa biết, so với độ tuổi 25, nhu cầu năng lượng ở người 60 tuổi giảm đi 20%. Người trên 70 tuổi còn giảm đến 30%. Vì vậy, cần cân đối hợp lý các nhóm chất đạm, béo, chất xơ đế đảm bảo cơ thể phát triển khỏe mạnh.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng người cao tuổi với hàm lượng các chất như thế nào?
Chất đạm: Những bữa ăn giàu đạm sẽ gây khó chịu hệ tiêu hóa ở người cao tuổi. Đặc biệt, nên tránh những loại thịt đỏ, thịt lẫn mỡ,.. Thay vào đó, để cung cấp đủ dinh dưỡng, nên:
- Tăng cường cá, tôm, cua vì chất đạm từ cá dễ tiêu hóa và còn chứa nhiều axit béo cần thiết khác (như omega-3).
- Protein thực vật (như đỗ, vừng, lạc, đậu phụ,…), đậu cô ve, đậu nành,.. đều chứa hàm lượng đạm cao, dễ tiêu hóa.
- Hạn chế thực phẩm nhiều cholesterol như nội tạng động vật, da, óc,…
Tinh bột: Khẩu phần ăn dinh dưỡng của người cao tuổi nên giảm cơm trắng. Hãy thay thế bằng thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như bún, phở, gạo lứt, khoai củ giàu chất xơ, hoặc các loại bánh mì làm từ các loại ngũ cốc nguyên hạt…
Chất béo:
- Nên áp dụng các cách chế biến như luộc, hấp. Tránh đồ chiên rán, dầu mỡ chứa chất béo bão hòa – rất có hại với người cao tuổi.
- Ưu tiên sử dụng các loại dầu thực vật, dầu oliu,.. để chế biến.
- Bổ sung thực phẩm giàu chất béo tốt như các loại hạt, quả bơ, cá béo…
Chất xơ, vitamin và khoáng chất: Xây dựng chế độ dinh dưỡng người cao tuổi đúng cách không thể bỏ qua chất xơ. Rau xanh không những có tác dụng thải độc, mà còn làm giảm cholesterol và đường máu. Đồng thời kích thích nhu động ruột, tránh táo bón, chống oxy hóa. Các loại vitamin B, C, D,.. và nhiều khoáng chất quan trọng như sắt, kẽm, canxi đều giúp tăng cường sức khỏe tuổi già, kéo dài tuổi thọ hiệu quả.
Một số lưu ý:
Uống nước thường xuyên. Nước giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn, đào thải chất cặn bã của cơ thể.
Bổ sung sữa và sữa chua. Sữa ít béo cung cấp can xi dồi dào, hỗ trợ tốt tình trạng loãng xương ở người cao tuổi. Trong khi đó, sữa chua có lợi cho quá trình tiêu hóa nhờ đó hấp thụ chất dinh dưỡng ở người cao tuổi.
Vận động nhẹ nhàng, tắm nắng. Đi bộ, tập các bài tập dưỡng sinh,.. được chứng minh phòng chống các bệnh, tăng hiệu quả hấp thụ chất dinh dưỡng. Tắm nắng cùng hoạt động thể chất còn cải thiện tâm trạng, làm chậm quá trình lão hóa.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết từ Blog Y Khoa. Người già luôn nằm trong nhóm người khó khăn trong tiêu hóa, hấp thụ. Vì vậy cần quan tâm đến vấn đề dinh dưỡng ở người cao tuổi, các yếu tố ảnh hưởng để xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý. Từ đó, ông bà ngày càng sống vui khỏe và “thọ” hơn.
Trả lời