Thiếu vitamin K gây bệnh gì?

Vitamin K đóng một vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và giúp hạn chế mất máu khi xảy ra vết thương. Việc bổ sung vitamin K phù hợp cho trẻ sơ sinh là cách ngăn ngừa rối loạn chảy máu hiếm gặp, còn được gọi là rối loạn xuất huyết ở trẻ sơ sinh. Mặc dù cơ thể có thể tổng hợp một số lượng nhất định vitamin K trong ruột non, nhưng thiếu hụt vitamin K vẫn có thể xảy ra, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh. Hãy cùng ykhoablog.com tìm hiểu về những bệnh có thể xuất hiện do thiếu vitamin K gây bệnh gì? và cách bổ sung vitamin K một cách đúng đắn nhất.

Vitamin K là gì?

Vitamin K là một loại vitamin tan trong chất béo và là một trong những loại vitamin mà cơ thể có thể tự tổng hợp. Dù chỉ cần một lượng nhỏ (đo bằng microgam) nhưng vitamin K đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ nhỏ. Nó tham gia vào quá trình đông máu thông qua việc tổng hợp protein Prothrombin và cũng liên quan đến quá trình tạo xương ở trẻ em thông qua việc tổng hợp protein Osteocalcin.

Có hai loại vitamin K phổ biến trong chế độ ăn uống của con người.

Vitamin K1, hay còn gọi là phylloquinone, được tìm thấy trong các loại rau lá xanh như bông cải xanh, cải xoăn và rau bina.

Vitamin K2, hay còn gọi là menadione, được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc động vật như bơ và lòng đỏ trứng, cũng như trong thực phẩm lên men như kefir. Ngoài ra, ruột người cũng có khả năng tự tổng hợp vitamin K2.

Vitamin K có vai trò như thế nào trong cơ thể

Vitamin K đóng vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và sự phát triển xương, việc bổ sung đủ vitamin K trong chế độ ăn uống là quan trọng để duy trì sức khỏe và phát triển toàn diện, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.

Vitamin K có vai trò quan trọng trong cơ thể bằng cách tham gia vào quá trình đông máu. Nó có khả năng tạo ra các protein đặc biệt, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đông máu diễn ra. Điều này là cực kỳ quan trọng để ngăn ngừa mất máu quá nhiều trong trường hợp chấn thương hoặc tổn thương các cơ quan trong cơ thể.

Vitamin K không chỉ có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành xương chắc khỏe cùng với canxi, mà còn tham gia vào nhiều quá trình và hoạt động quan trọng khác trong cơ thể. Dưỡng chất này tồn tại dưới ba dạng chính là vitamin K1, K2 và K3. Vitamin K1 thường được tìm thấy trong các loại rau lá xanh như cải xoăn và rau bina, trong khi vitamin K2 tồn tại trong ruột của con người.

Thiếu Vitamin K gây bệnh gì?

Khi cơ thể thiếu vitamin K, sẽ xảy ra một số tác động và triệu chứng

Rối loạn đông máu: Vitamin K đóng vai trò quan trọng trong quá trình đông máu. Thiếu vitamin K làm giảm khả năng đông máu của cơ thể, dẫn đến tình trạng chảy máu dễ xảy ra. Người bị thiếu vitamin K có thể gặp phải chảy máu một cách không bình thường, ngay cả trong trường hợp không có vết thương rõ ràng.

Dễ bầm tím: Thiếu vitamin K có thể làm cho mạch máu dễ vỡ và gây ra sự xuất hiện của những vết bầm tím trên cơ thể. Đây là do khả năng giữ chất kết dính trong huyết tương bị suy giảm, làm cho mạch máu dễ thất bại và gây chảy máu dưới da.

Xuất hiện cục máu đông nhỏ dưới móng tay: Thiếu vitamin K cũng có thể làm cho máu đông thành cục nhỏ dưới móng tay, gây ra sự đau đớn và sưng tấy.

Xuất huyết dưới niêm mạc da: Thiếu vitamin K có thể làm cho niêm mạc da nhạy cảm hơn và dễ xuất hiện các chấm máu nhỏ hoặc chảy máu nhẹ.

Thay đổi màu của phân: Thiếu vitamin K có thể dẫn đến phân có màu đen sẫm hoặc có thể có hiện tượng phân kết hợp với máu.

Triệu chứng thiếu vitamin K ở trẻ sơ sinh

Thường được quan sát và nhận biết bởi các bác sĩ. Dưới đây là các triệu chứng thường gặp khi trẻ em thiếu vitamin K:

Chảy máu nơi dây rốn sau khi cắt: Một trong những dấu hiệu đáng chú ý của thiếu vitamin K ở trẻ sơ sinh là chảy máu kéo dài từ vị trí dây rốn bị cắt sau khi sinh. Điều này có thể là do khả năng đông máu kém khi không có đủ vitamin K.

Chảy máu từ da, mũi, đường tiêu hóa hoặc các bộ phận khác trên cơ thể của trẻ: Trẻ sơ sinh thiếu vitamin K có thể gặp phải chảy máu từ da, mũi, hoặc trong trường hợp nghiêm trọng hơn, từ các đường tiêu hóa hoặc các bộ phận khác trên cơ thể.

Cắt bao quy đầu thì dương vật bị chảy máu: Thiếu vitamin K cũng có thể làm cho việc cắt bao quy đầu ở dương vật của trẻ sơ sinh gây ra chảy máu mạnh hơn và khó ngừng.

Xuất huyết não đột ngột: Một tình trạng nguy hiểm và cấp tính có thể xảy ra khi trẻ sơ sinh thiếu vitamin K. Xuất huyết não đột ngột có thể gây nguy hiểm đến tính mạng và đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp.

Tuyệt đối cần lưu ý rằng bất kỳ triệu chứng xuất hiện trên đều cần được theo dõi và đánh giá bởi các chuyên gia y tế. Nếu nghi ngờ trẻ sơ sinh thiếu vitamin K, nên tham khảo ý kiến và chỉ định từ bác sĩ để xác định và điều trị tình trạng này.

Nguyên nhân thiếu hụt vitamin K

Thiếu hụt vitamin K thường xảy ra ở những người bận rộn, thường xuyên ăn đồ ăn vặt hoặc thực phẩm chế biến sẵn thiếu rau xanh. Việc thiếu vitamin K có thể ảnh hưởng đến các quá trình quan trọng trong cơ thể, bao gồm cả quá trình đông máu và sức khỏe xương. Để đảm bảo cung cấp đủ vitamin K, cần tăng cường sử dụng các nguồn thực phẩm giàu vitamin K trong chế độ ăn uống hàng ngày.

Sự thiếu hụt vitamin K ở trẻ em

Thường xuất phát từ yếu tố di truyền liên quan đến quá trình đông máu phụ thuộc vào vitamin K (VKCFD – Vitamin K-Dependent Clotting Factor Deficiency). VKCFD là một rối loạn chảy máu truyền nhiễm hiếm gặp, thường biểu hiện bằng các triệu chứng xuất huyết trong giai đoạn sơ sinh. Các trường hợp đầu tiên của VKCFD được báo cáo vào năm 1966 khi một bé gái 3 tháng tuổi bị nhiều vết bầm tím và chảy máu. Các chuyên gia không tìm thấy bằng chứng về khả năng hấp thu kém, bệnh gan hoặc ngộ độc warfarin ở trường hợp bé gái đó.

Bên cạnh VCFD trẻ sơ sinh cũng có nguy cơ thiếu vitamin K cao hơn so với người lớn vì một số lý do khác, bao gồm như

Sữa mẹ chứa lượng vitamin K rất ít.

Vitamin K không được truyền từ mẹ sang con qua quá trình mang thai.

Gan của trẻ sơ sinh chưa hoạt động hiệu quả trong việc sử dụng vitamin K.

Trẻ sơ sinh không thể tự sản xuất đủ vitamin K trong vài ngày đầu đời.

Tổng hợp lại, việc thiếu hụt vitamin K ở trẻ em có thể xuất phát từ VCF hoặc những yếu tố đặc biệt ở giai đoạn sơ sinh, làm tăng nguy cơ chứng thiếu vitamin K so với người lớn.

Thiếu vitamin K không phổ biến ở người lớn

Nhưng một số người có nguy cơ cao khi thiếu vitamin K hơn nếu họ:

Sử dụng thuốc chống đông máu Coumarin như Warfarin: Chất chống đông coumarin can thiệp vào quá trình sản xuất các protein liên quan đến quá trình đông máu. Do thiếu các protein này, cơ thể cũng bị thiếu vitamin K.

Sử dụng kháng sinh: Một số loại kháng sinh có thể gây thiếu hụt vitamin K bằng cách tiêu diệt vi khuẩn trong ruột, vi khuẩn này tham gia vào quá trình tổng hợp vitamin K. Đặc biệt, nhóm kháng sinh cephalosporin (như cefoperazone) có khả năng ức chế hoạt động của vitamin K trong cơ thể.

Suy giảm khả năng hấp thụ chất béo do bệnh tật: Tình trạng kém hấp thu chất béo cũng có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin K. Điều này thường xảy ra ở những người mắc bệnh như bệnh celiac, bệnh xơ nang, bệnh về ruột hoặc đường mật (gan, túi mật và đường mật), hoặc trong một số trường hợp bệnh nhân phải phẫu thuật cắt bỏ một phần ruột.

Mặc dù thiếu vitamin K không phổ biến ở người lớn, nhưng việc sử dụng thuốc chống đông coumarin, sử dụng kháng sinh và tình trạng suy giảm khả năng hấp thụ chất béo do bệnh tật có thể là những nguyên nhân gây thiếu vitamin K ở người lớn.

 

Cần bổ sung Vitamin K như thế nào cho phù hợp

Nhu cầu vitamin K cần bổ sung phụ thuộc vào từng đối tượng, độ tuổi và giới tính. Dưới đây là một số lượng vitamin K đủ cho mỗi nhóm

Nam giới trưởng thành: 80 microgam mỗi ngày.

Phụ nữ trưởng thành: 65 microgam mỗi ngày.

Đối với trẻ em

Trẻ sơ sinh từ 0 đến 6 tháng tuổi: 2,0 microgam mỗi ngày.

Trẻ từ 7 đến 12 tháng tuổi: 2,5 microgam mỗi ngày.

Trẻ từ 1 đến 3 tuổi: 30 microgam mỗi ngày.

Trẻ từ 4 đến 8 tuổi: 55 microgam mỗi ngày.

Trẻ từ 9 đến 13 tuổi: 60 microgam mỗi ngày.

Đặc biệt, trẻ sơ sinh rất dễ bị thiếu vitamin K và các chất dinh dưỡng khác do sữa mẹ chỉ là nguồn dinh dưỡng duy nhất.

Đối với bà bầu và người cho con bú, cần tiêu thụ một lượng lớn vitamin K, nhưng không quá 65 microgam mỗi ngày. Tuy nhiên, những người mới bị đột quỵ hoặc có vấn đề về đông máu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bổ sung vitamin K.

Các nguồn chính của vitamin K là từ chế độ ăn uống. Thực phẩm giàu vitamin K bao gồm rau lá xanh như rau bina, cải xoăn, rau diếp và bông cải xanh, cũng như dầu thực vật. Một số loại trái cây như quả việt quất và quả sung cũng chứa vitamin K. Ngoài ra, thịt, phô mai, trứng, đậu xanh, đậu nành và trà xanh cũng là nguồn cung cấp vitamin K.

Ngoài việc nhận vitamin K thông qua chế độ ăn uống, cũng có thể sử dụng các chất bổ sung vitamin K. Tuy nhiên, trước khi sử dụng chất bổ sung, nên tham khảo ý kiến bác sĩ vì chúng có thể tương tác với các loại thuốc hiện có.

Cách phòng ngừa thiếu vitamin K và điều trị thiếu vitamin K

Ngừa thiếu vitamin K

Để ngăn ngừa thiếu vitamin K, không có hướng dẫn chính xác về lượng vitamin K cần thiết hàng ngày. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng đề xuất mức 120 microgam vitamin K mỗi ngày cho nam giới và 90 microgam mỗi ngày cho phụ nữ. Các loại thực phẩm giàu vitamin K như rau lá xanh có thể cung cấp đủ lượng vitamin K cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Điều quan trọng là duy trì một chế độ ăn đa dạng và giàu rau xanh và thực phẩm chứa vitamin K.

Đối với trẻ sơ sinh, tiêm một liều duy nhất vitamin K sau khi sinh có thể ngăn ngừa tình trạng thiếu vitamin K.

Tuy nhiên, người dùng warfarin và thuốc chống đông máu khác, cũng như những người mắc bệnh ảnh hưởng đến hấp thụ chất béo, nên thảo luận với bác sĩ trước khi bổ sung vitamin K, để đảm bảo không gây tương tác không mong muốn.

Điều trị thiếu vitamin K

Thiếu vitamin K ở người lớn có thể gây ra tình trạng mất máu quá nhiều và rất nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, thiếu vitamin K có thể được điều trị thành công.

Trong trường hợp trẻ sơ sinh, các bác sĩ thường chẩn đoán và điều trị nhanh chóng, và kết quả điều trị thường rất tốt cho trẻ bị Thiếu vitamin K ở người lớn có thể gây ra tình trạng mất máu quá nhiều và rất nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, thiếu vitamin K có thể được điều trị thành công.

Để điều trị thiếu vitamin K, các bác sĩ thường kê đơn thuốc phytomenadione, còn được gọi là vitamin K1. Thuốc này có thể được dùng qua đường uống hoặc tiêm dưới da, thay vì tiêm vào tĩnh mạch hoặc cơ. Liều lượng phytomenadione cho người lớn thường là từ 1 đến 25 mg.

Đối với những người đang sử dụng thuốc chống đông máu, bác sĩ thường kê đơn phytomenadione với liều lượng từ 1 đến 10 mg. Điều này giúp đảm bảo rằng quá trình sản xuất vitamin K trong cơ thể không bị ảnh hưởng bởi thuốc chống đông máu và tránh các biến chứng có thể xảy ra.

Theo khuyến cáo của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, trẻ sơ sinh nên được tiêm một liều vitamin K1 với liều lượng từ 0,5 đến 1 mg khi mới sinh. Đối với phụ nữ đang sử dụng thuốc chống đông máu hoặc chống co giật, có thể cần bổ sung liều vitamin K cao hơn khi sinh theo chỉ định của bác sĩ.

Việc duy trì một chế độ ăn lành mạnh và cân nhắc tiêm vitamin K trong trường hợp cần thiết là những biện pháp quan trọng để phòng ngừa và điều trị thiếu vitamin K

Tóm lại, việc điều trị thiếu vitamin K thường dựa vào việc sử dụng thuốc phytomenadione và các liều lượng được điều chỉnh tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Điều quan trọng là tham khảo ý kiến ​​và chỉ định của bác sĩ để đảm bảo điều trị hiệu quả và an toàn.

Như vậy, bạn đã biết vitamin K có vai trò quan trọng gì trong cơ thể, thiếu vitamin K gây bệnh gì? ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe như thế nào? và làm cách nào để bổ sung. Mặc dù tình trạng thiếu vitamin này không phổ biến, nhưng nó có thể có những hậu quả lâu dài và nghiêm trọng. Vì vậy, hãy luôn chú ý đến chế độ ăn uống của bạn để tránh thiếu hụt vitamin K và duy trì sức khỏe tốt.